W ramach sekcji „Na granicy” 17. edycji Mastercard OFF CAMERA przyglądamy się granicom zarówno w sensie dosłownym, politycznym i geograficznym, jak i w kontekstach bardziej osobistych, często fizycznych. Pytamy o to, jaki wpływ granice wywierają na człowieka i jakie konsekwencje wiążą się z ich przekraczaniem. Pier-Philippe Chevigny podchodzi do tego tematu wielowymiarowo, prezentując widzom niełatwą opowieść o grupie pracowników sezonowych z Gwatemali i ich tłumaczce, która szybko staje się kimś znacznie więcej.
Scenografią całej opowieści jest lokalna fabryka kukurydzy w Quebecu nastawiona na maksymalną wydajność przy minimalnych kosztach. Pracownicy sezonowi trafiają do niej za pośrednictwem agencji, podpisują niesprawiedliwe kontrakty i zmuszani są do niemal ciągłej pracy w zagrażających zdrowiu warunkach. Ci, którzy ośmielą się temu sprzeciwić, otrzymują od despotycznego szefa jedną odpowiedź – „możesz odejść, jeśli ci się nie podoba”. Obie strony konfliktu są doskonale świadome, że to fałszywy wybór. Dodatkowo Gwatemalczycy nie znają języka francuskiego, zdani są więc na pośredników. Kiedy Ariane (w tej roli nagradzana Ariane Castellanos) otrzymuje posadę tłumaczki ze względu na swoją znajomość hiszpańskiego, jej celem jest przede wszystkim odzyskanie finansowej stabilności po okresie życiowych zawirowań. Obserwując sytuację wokół siebie, nie może jednak zachować neutralności, nawet jeśli ma to zaszkodzić jej samej.
Po projekcji „Temporaries” trudno pozostać obojętnym. Na uwagę zasługuje podjęcie palącego tematu współczesnego niewolnictwa i wyzysku opartego na lukach w prawie pracowniczym. Podkreślając językową barierę pomiędzy pracownikami a władzami fabryki oraz ich uzależnienie od niewielkich dochodów, reżyser pokazuje też, jak łatwo wykorzystywać słabszych, niezdolnych, by się obronić. Prawda ta jest szczególnie niewygodna w krajach wysokorozwiniętych, szczycących się ideami wolności i równości, jakie szybko okazują się fikcją w odniesieniu do wszystkich z zewnątrz, Innych. Filmowe ujęcia autorstwa Gabriela Braulta-Tardifa nie operują tutaj przesadnym dramatyzmem – przeciwnie, są surowe, wręcz niezaangażowane, a jednocześnie sprawiają, że obserwator ma wrażenie, jakby był w centrum wydarzeń. Chevigny wrzuca nas, widzów, w rzeczywistość, o jakiej wolelibyśmy zapomnieć, duszącą i pogrążoną w marazmie, i zmusza do zajęcia stanowiska.
Aktualność i ponadczasowość tego dzieła jest przerażająca. Chevigny zdaje się wręcz powielać pewne schematy, choćby w sposobie konstruowania postaci czy budowania napięcia. W tej powtarzalności leży istotne przesłanie: sytuacja nie ulega poprawie. Wprowadzenie niejednoznacznej postaci Ariane, córki Kanadyjki i Gwatemalczyka, pozwala jednak zakwestionować status quo, pokazuje bowiem, że możliwe jest wyjście poza pogłębiające się podziały na uprzywilejowanych i podporządkowanych. Przekroczenie granicy kojarzy się z zagrożeniem, ale jest konieczne, by mogła dokonać się zmiana.
Film „Temporaries” w ramach sekcji „Na granicy” 17. edycji Mastercard OFF CAMERA do zobaczenia:
- 03/05/2024 20:30 – Kino Agrafka
Gabriela Mynarska